خزر- کافی است یک بار در کوچه پس کوچه های رشت قدم بزنیم و با نگاه به بیلبوردهای کوچک و بزرگ و نامتوازن، المان های غریب و نامونس با فرهنگ غالب شهر، سازه های ناهمگونی که هیچ هارمونی و اشتراکی نه از لحاظ طیف رنگ، جنس نما و سبک معماری نما با یکدیگر ندارند و هزاران تصویر عذاب آور بصری دیگر به فکر فرو رویم که چگونه شد در فاصله ای ده، بیست ساله شهر رشت از یک شهر صمیمی و گرم و با فضاهای شهری دلنشین و دوست داشتنی تبدیل شده به شهری بی قواره که دیگر هیچ حس نوستالژی دلنشینی را برایمان تداعی نخواهد کرد!؟
امروزه این دو واژه را زیاد شنیده و می‌شنویم: شهر و زیبا سازی. تعریف شهر چیست؟ چه تصویری از آینده شهرمان داریم و یا می‌خواهیم داشته باشیم؟ مکانی که عده‌ای کنار هم زندگی می کنند؟ خیابان هایی برای عبور و مرور؟ میادینی برای دور زدن؟ یا برای نصب داربست!؟
آنچه فرآیند زیباسازی را در کلانشهری چون رشت دچار مشکلات اساسی کرده است، برداشت های شخصی، اشتباه و در مواقعی مغرضانه از این واژه به ظاهر ساده است. بالاخره روزی باید مدیران شهری به تعریفی واحد و کارشناسانه از این واژه برسند که در طول تحویل و تحولات مدیران دچار تغییر نشود.
اما براستی رنگ‌آمیزی جوی و جدول و نظافت در و دیوار و یا نصب چند المان شهری و یا بهسازی بلوارها، تنها اجزای زیباسازی شهری‌اند؟ مسلماً خیر.
چرا درهنگام مسافرت های خارجی به عنوان یک انسان از حرکت در شهرها لذت می‌بریم؟ چرا همه چیز همان گونه است که باید باشد؟ تفاوتی نمی‌کند از کجای این کره خاکی آمده‌ایم، چرا که نیازها از قبل پیش‌بینی شده‌اند، چرا نمی‌توانیم با موفقیت آن اقدامات را کپی‌سازی کنیم؟ برخی از صاحب‌نظران تفاوت فاحش فرهنگی را علت این امر می‌دانند، اما موضوع صرفاً این نیست.
بر گردیم به مشکلات زیباسازی در رشت. از آنجایی که محله‌های رشت از امکانات و عوامل رشد مساوی در طول زمان برخوردار نبوده‌اند، تفاوت‌های آشکاری در سیمای شهرمان دیده می‌شود. شما هرگز نمی توانید فضاهای عمومی شهری مانند پیاده رو، کوچه های موازی و منظم، پارک های کوچک محله و.. را در یک بافت جدید به مانند شهرک گلسار را بافت های سنتی و قدیمی شهر مقایسه کنید، در حالی که یک شهر سالم و توسعه‌یافته، شهری است که در حین رشد، توسعه و‌ایجاد فضاهای جدید، ارتباط منطقی و منسجمی بین آن فضاها برقرار نموده و یکپارچگی و هویت شهر را حفظ و تقویت نماید.
در دو دهه ی اخیر در هنگامی که شهر رشت تحت تأثیر عوامل مختلف به مانند زلزله سال ۶۹، بی رونق شدن زندگی روستایی مورد هجوم مهاجران از شهرها و حتی استان های همسایه واقع گردید و دچار رشد بی‌رویه و شتابان شد. در این حالت شهر به سرعت منبسط شد، گسترش یافت و بالطبع تغییر و تحولات آن چندان منطقی و قاعده‌مند پیش نرفت. یکی از نتایج چنین روندی، ناهنجاری و اغتشاشات بسیاری است که در سیما و کالبد فضاهای این شهر رخ می‌نماید.
به همین سبب بسیاری از شهروندان از فضاها و محیط زندگی خود، به واسطه‌ی عدم وجود منظر شهری مناسب در تمام ابعاد آن، ناراضی‌اند. این امر منجر به ایجاد عدم علاقه به شهر و عدم دلسوزی نسبت به آن شده و سبب تشدید روند نزولی کیفیت محیط کلانشهری همچون رشت شده است. باید توجه داشت که زیبایی شهر از لحاظ بصری تنها کافی نیست. این زیبایی باید با خواسته های شهروندان هماهنگ و برای آنها قابل قبول باشد. یک طراحی خوب شهری به مردم انبساط خاطر می دهد و آنها را به محیط و شهر علاقمند می کند.
حضور شعور تجسمی در طراحی شهری نشان دهنده درک گرادننده های آن شهر از نظر زیبا سازی و اهمیت دادن به حس بصری شهروندان و تمامی بازدیدکنندگان یا عبورکنندگان از آن شهر است. بخش عمده ای از فضای شهری، زیبا سازی شهر است که هم برای روحیه شهروندان و هم برای جذب گردشگران می تواند اهمیت خاصی داشته باشد.
هدف زیباسازی فراهم آوردن محیطی است که همگی ما در آن احساس لذت کنیم. نگاه زیباسازی به شهر رسیدن به همان تعاریف ذکر شده و ارتقاء کیفیت محیط شهری است و برای رسیدن به این اهداف از ۴ روش بصورت کلی استفاده می‌نماید.
۱- رفع نازیبایی ها
۲- وضع قوانین، ضوابط و مقررات شهری برای ایجاد و حفظ زیبائیها
۳- احداث و بهبود فضاهای شهری مناسب و متنوع
۴- به کارگیری مبلمان شهری مناسب و استاندارد
چهره شهر رشت با رفع نازیبایی ها اصلاح و با رعایت قوانین و مقررات شکل واقعی خود را پس از گذشت مدتی باز می‌یابد. همچنین نیازهای فیزیکی و روانی شهروندان و اعضاء این خانواده بزرگ با ایجاد و گسترش فضاهای شهری و بکارگیری مبلمان مناسب بر طرف می‌گردد.
امروز ما باید در رشت فضاهایی خلق کنیم که با نیازهای امروز مطابقت داشته و با تکنولوژی مدرن همخوان باشد. نحوه چیدمان فضای سبز، آرایش ساختمان‌ها با نمای سنتی و یا یکسان، وجود درختان مناسب در یک خیابان، نحوه قرار گرفتن تیرهای چراغ برق، باجه‌های تلفن، کیوسک‌های فروش روزنامه، ایستگاه‌های اتوبوس و مهم‌تر از آن حفظ نماد‌های قدیمی و سنتی شهر، نقش مؤثری در افزایش روحیه اجتماعی، ایفا می‌کند و با تأکید بر اجرای مجموعه عوامل تخصصی و کارشناسی فنی و هنری است که محیط‌های شهری متناسب، زیبا و انسانی بوجود می‌آید.
داشتن شهری زیبا و محیطی سالم حق فرزندان ماست که اکنون از ما تنها توقع تصمیم‌گیری درست را دارند. فراموش نکنیم که ما شهر رشت را از پدرانمان به ارث نبرده ایم بلکه آن را از فرزندانمان قرض گرفته‌ایم
